گردشگری دریایی خوزستان؛ ظرفیت توسعه پایدار اقتصاد شهرهای جنوب استان

آبادان نیوز: یکی از ظرفیت های بالقوه گردشگری ایران، دریا و ساحل است که هم ابعاد گسترده ای برای سرمایه گذاری دارد و از جذابیت بالایی توریستی نیز برخوردار است، استان خوزستان نیز از این مهم بی بهره نیست و این مهم به عنوان مزیت برتر شمرده می شود.

به گزارش آبادان نیوز:به مجموعه فعالیت های تفریحی و سرگرمی که در محیط های دریایی دور از ساحل از سوی گردشگران انجام می شود، گردشگری دریایی می گویند.

این صنعت در بیشتر کشورهای دنیا توجه به تورهای دریایی، حمل نقل دریایی، ورزش ها و تفریحات آبی، غواصی و سایر سرگرمی های مرتبط با ساحل و فراساحل در صدر برنامه های گردشگری قرار دارد. 

در منابع مختلف، گردشگری آبی با واژه هایی چون ورزش، تفریح و سرگرمی نیز همراه بوده که این نشان از نقش بسزای این نوع از گردشگری در پرکردن اوقات فراغت متقاضیان گردشگری دارد. 

از سوی دیگر، با توجه به آلودگی ها، مصارف نادرست و خشکسالی هایی که کره زمین را با بحران آب روبرو کرده است، گردشگری می تواند به عنوان یک صنعت درآمدزا، اهرم قدرتمندی برای حفظ و حراست از منابع آبی جهان باشد و این مهم را از طریق ارائه راهکارهای مناسب به منظور استفاده پایدار و صحیح از منابع آبی امکانپذیر کند. 

**سابقه رونق گردشگری آبی در نقاط مختلف جهان 

در میان تمامی ملت های جهان آب همیشه منشاء زندگی و عامل اصلی ساخت و احداث بسیاری از شهرها و سازه ها بوده است.
چنان که در طول تاریخ ایران زمین، شاهد ساخت بناهای ارزشمند و شکوهمندی چون سی وسه پل اصفهان، آسیاب های بادی شوشتر و کوشک های ساسانی در کنار آب (یا روی آب) بوده و حتی یکی از شاخص های تمیزدهنده معماری ساسانی از معماری دیگر دوره های تاریخی، ساخت آن ها در کنار منابع آبی است. 

این موضوع مختص ایران زمین نبوده و در شهرهای قدیمی سراسر جهان اهمیت وجود آب در مجاورت شهر به وضوح به چشم می خورد. 

با پیشرفت فناوری نه تنها از این اهمیت کاسته نشد بلکه با شکل گرفتن تفریحات جدیدی چون قایق سواری، استفاده از خانه های ساحلی، اشتغال به ورزش های آبی متنوع مثل اسکی روی آب و همچنین بهره مندی از چشمه های آب گرم باعث رونق بیش از پیش استفاده انسان از این موهبت الهی بوده است. 
شکل ابتدایی گردشگری آبی را می توان در سفرهای اشراف زادگان رومی برای فرار از گرمای تابستان و سکونت در خانه های ییلاقی کنار دریا مشاهده کرد. 
با انقلاب صنعتی و بهبود شرایط کاری مثل کم شدن ساعات کار، افزایش تعطیلات و بالا رفتن درآمد در کنار پیشرفت فناوری حمل و نقل، سطوح میانی و کارگر جامعه نیز امکان تجربه چنین تفریحاتی را یافتند. 

با افزایش محبوبیت و دسترسی به این اماکن، مالکان و ساکنان مناطق مجاور آب و دریا برآن شدند تا با ارائه خدمات و امکانات خاصی چون اماکن اقامتی دریایی، امکانات پزشکی-درمانی، ورزش های خاص دریایی و غیره تجربه گردشگران را هرچه بیشتر خاطره انگیز کنند. 

کم کم تفریحات ساحلی به خوبی جای خود را در میان تفریحات دیگر اقشار جامعه باز و جذابیت روزافزونی برای گردشگران نقاط مختلف جهان پیدا کرد که این روند تا به امروز ادامه داشته است. 
به شکل رسمی، با آغاز قرن 21 شکل نوین و هیجان انگیزی از گردشگری به دنیا معرفی شد. 

این نوع از گردشگری پاسخگوی نیازهای مختلف جامعه از جمله گردشگری، ورزش حرفه ای و تفننی، تفریح و گذراندن اوقات فراغت بوده است. 
خدمات ارائه شده در زمینه گردشگری آبی در سطح وسیع، با قیمت های مختلف، با تجهیزات متنوع و در اماکن متفاوت به متقاضیان ارائه شده و هر ساله نیز به این تنوع و فناوری های به کار گرفته شده در آن افزوده می شود. 

*فرصت های موجود کشور برای توسعه گردشگری دریایی 

قایق سواری(متفاوت از قایقرانی) و ماهیگیری از قدیمی ترین اشکال فعالیت های آبی به شمار می روند. 
قایق سواری به زمان مصریان باستان بازمی گردد،در طول تاریخ، ساکنان کشورهای دنیا از قایق های مختلف برای اموری چون تجارت، حمل ونقل و کشف اماکن جدید بهره می جستند. 

نخستین گام در جهت استفاده از قایق به عنوان وسیله ای تفریحی، برگزاری اولین مسابقات قایقرانی در سال 1800 میلادی بود. 
با کم شدن استفاده مردم از قایق، علاقه آن ها به آموختن شیوه کنترل و استفاده از آن به عنوان وسیله ای تفریحی افزایش یافت. این نیاز در طول زمان خود را به شکل های مختلف مانند ایجاد قایق های اکتشافی، کشتی های بزرگ تفریحی مثل کروزها، قایق های تک نفره برای مسابقات نشان داد. 
قایق سواری همچنان از محبوبیت زیادی در جهان برخوردار است. در ایران نیز با توجه به دسترسی به انواع منابع آبی می توان رونق فراوانی را با فروش یا کرایه قایق شاهد بود. 
با وجود دسترسی به آب های آزاد، در ایران کمتر شاهد استفاده شخصی از قایق های مجهز مدرن تفریحی هستیم. 

*غواصی 

نخستین بار توسط جکز کاستیو و امیلی گاگنان مخترعان اولین کپسول هوا به نام Self-Contained Underwater Breathing Appartus که واژه انگلیسی غواصی (SCUBA) از ابتدای حروف همین کپسول گرفته شده است، آغاز شد. 
این کپسول ابتدا با هدف استفاده های پزشکی و دولتی ایجاد شد. ولی با تخیل فیلمسازان و داستان پردازان، بعدها به عنوان وسیله ای برای کاوش اعماق دریا مورد استفاده قرار گرفت. 

غواصی در جزایر کیش و قشم از محبوبیت زیادی برخوردار است. برای مثال، یکی از برگ های برنده جزیره کیش در غواصی، مرجانی بودن سواحل آن است زیرا در سواحل مرجانی آبِ زلال امکان مشاهده و لمس بهتری از موجودات دریایی بستر آب دریا را به غواصان می دهد. 
می توان با تدارک امکانات مناسب، تبلیغات بجا و البته با قیمت معقول، لحظات خوشی را برای گردشگران دیگر مناطق رقم زد. 
با توجه به آمارها بین پنج تا هفت میلیون غواص در دنیا فعالانه به این رشته می پردازند، ولی به دلیل بی توجهی و گاهی عدم آگاهی و البته هزینه های بالا، این رشته هنوز در ایران مهجور باقی مانده است. 

*ماهیگیری تفننی و مسابقات ماهیگیری 

این رشته ریشه در زمانی دارد که انسان برای ادامه بقای خود به شکار ماهیان می پرداخت. 
با روی کار آمدن قایق های موتوری و پیشرفته، این فعالیت در دهه های 1950 و 1960 میلادی به فعالیت تفریحی محبوبی مبدل شد. 
البته هنوز نیز این رشته به دلیل گرانی لوازم ابتدایی آن محدود به اقشار خاصی از جامعه است. 
در ایران، با وجود رونق ماهیگیری به عنوان وسیله ای برای امرار معاش در مناطق شمالی و جنوبی کشور، کمتر شاهد برگزاری مسابقات ماهیگیری بوده ایم که این مهم، برنامه ریزی را ضروری ساخته است. 

*ورزش های آبی موتوری 

قایق موتوری محصول سده 19میلادی است، ولی استفاده از این وسیله با هدف تفریح و سرگرمی از نیمه دوم سده 19 آغاز شد. ارتقاء فناوری در ساخت چنین قایق هایی رفته رفته باعث ایجاد کشتی های تجاری برگزارکننده تورهای یک روزه شد. 

ورزش های آبی در اواخر قرن بیستم و اوایل قرن بیست و یکم محبوبیت یافت و معروف ترین اشکال این دسته ورزش ها استفاده از قایق های سرعتی، جت اسکی و جت بوت، موتورسیکلت های آبی، اسکوترهای آبی و پاراگلایدرهای آبی بوده است. 
در سال های اخیر این ورزش ها در مناطق شمالی و جنوبی کشور به وفور مشاهده می شود. 

البته اقداماتی که در جزایر قشم و کیش صورت گرفته به مراتب بیشتر از مناطق شمالی کشور است که با برنامه ریزی می توان از این پتانسیل ها به بهترین نحو استفاده کرد. 

*تورهای یکروزه 

عنوان این گروه گویای اساس این نوع فعالیت هاست و در مناطق آبی مختلف مانند رودخانه ها، دریاها و دریاچه ها، خلیج ها و کانال های آبی شاهد برگزاری تورهای یک روزه ای هستیم که با وسایل مختلفی از جمله کروز و کشتی های تفریحی، مردم را از نقطه ای به نقطه ای دیگر برده و علاوه بر تجربه سفر روی آب، با ارائه امکانات تفریحی و سرگرمی جانبی، لحظات خوشی را برای گردشگران رقم می زنند. 
از این نوع گردشگری می توان در جزیره کیش و قشم یاد کرد که به عنوان نمونه با کشتی هایی که دارای کف شیشه ای هستند، امکان رصد بستر دریا برای گردشگران فراهم شده است. 

*آموزش قایقرانی 

یکی از سرگرمی ها و تفریحات مولدی که گردشگران می توانند در طول سفر خود به مناطق آبی داشته باشند، یادگیری شیوه کنترل و استفاده از قایق ها و کشتی های مختلف است. این تجربه می تواند بعدها اولین گام در جهت سفرهای اکتشافی و ماجراجویانه افراد باشد. 
برگزاری کلاس های کوتاه مدت، میان مدت و بلندمدت برای گردشگران علاقه مند، می تواند منبع درآمد مناسبی برای مردم محلی به شمار آید. 

*موج سواری، Wing Surfing، کایاک سواری و قایقرانی در آب های خروشان 

تاریخ موج سواری به دهه اول میلادی بازمی گردد ولی دوران طلایی آن با دهه 1950 همزمان بود که بسیاری از مردم این ورزش را به عنوان راهی برای تفریح و سرگرمی خود انتخاب کردند. Wind Surfing نیز نوعی موج سواری محسوب می شود، با این تفاوت که روی تخته موج سواری یک بادبان تعبیه شده است. 
کایاک سواری قدمت تاریخی بیشتری دارد. از قایق های کایاک در ابتدا برای سفر در آب های منطقه گرینلند استفاده می شد. ولی به دلیل شکل ساختاری مناسب آن، بعدها به وسیله ای تفریحی مبدل شد. 

قایقرانی در آب های خروشان نیز در اواخر قرن 19 از سوی مردم غیربومی برای شکار و تجارت و همچنین کاوش در مناطق جدید مورد استفاده قرار می گرفت که بعدها به یک ورزش هیجان انگیز و پرطرفدار مبدل شد. 

*** پتانسیل های گردشگری دریایی ایران 

ایران با توجه به موقعیت های خاص جغرافیایی و دسترسی به دریا از مزیتی نسبی در توسعه گردشگری دریایی برخوردار است.
دریای خزر در شمال ایران و مجاورت با سه استان شمالی گیلان، مازندران و گلستان موقعیت مناسبی را برای دسترسی به دریا فراهم کرده است و هر سال در فصل گرم سال چندین میلیون مسافر از شهرهای مختلف به این منطقه سفر می کنند. 
آنچه در این منطقه بیشتر مورد توجه است گردشگری ساحلی است. 

در جنوب کشور نیز، استان های ساحلی از خوزستان گرفته تا شهرستان های استان های هرمزگان و بوشهر، همه و همه ظرفیت های رونق این صنعت را دارند که می توان با توسعه این صنعت، اشتغال و ارزش افزوده ایجاد کرد.

** ظرفیت های گردشگری آبی خوزستان

دریاچه های کارون، بهمنشیر، سئاحل خلیج فارس و سازه های آبی شوشتر، بخش کوچکی از جاذبه های گردشگری آبی خوزستان است که رونق در هرکدام از این بخش ها، تحول عظیمی در رونق پایدار اقتصادی این استان به وجود می آورد.

سرمایه گذاری در دریاچه سدها و تالاب های استان از دیگر فعالیت ها برای توسعه گردشگری است.
گردشگری دریایی استان خوزستان پیش از این، مغفول مانده بود، ولی با حمایت های استاندار خوزستان، مقرر شد که هفت پروژه گردشگری دریایی در حوزه رودخانه کارون، بهمنشیر و تالاب شادگان راه اندازی شود که اجرای آنها از سوی سازمان عمران ساحل کارون به عنوان مجری، تحول عظیمی در صنعت گردشگری خوزستان ایجاد می کند.

عملیات اجرایی این پروژه ها از اواخر سال گذشته اجرا شده و پیش بینی می شود در سال های آینده خوزستان به مقصد گردشگری آبی و تفریحی تبدیل شود.

به گفته مهدی مداری مدیر عامل سازمان ساحل عمران کارون که اجرای پروژه های گردشگری آبی خوزستان را عهده دار است، از سال گذشته اجرای پروژه های دریایی از سوی استانداری خوزستان به سازمان واگذار شد و در این راستا پروژه هایی بدون هیچ گونه تبعیضی در مناطق تعریف و عملیات اجرایی آنها آغاز شد.

به گفته مدیر عامل سازمان ساحل عمران کارون 7پروژه گردشگری در حوزه رودخانه کارون، بهمنشیر و تالاب شادگان اجرا می شود که 5 طرح آن از مقطع اهواز تا شهرستان کارون، یک طرح در جزیره شادمانی آبادان و یک طرح در شهرستان شوشتر است.

مداری ایجاد 4 پروژه اسکله قایقرانی و کافی شاپ، احداث کافه جزیره زیر پل نزدیک به علی بن مهزیار، احداث مجموعه تفریحی گردشگری در منطقه گلستان جنب پارک برقی و احداث پروژه نظیر آن در کوت عبدالله، ایجاد طرح مضیف در شادگان و تمهیدات گردشگری و امکانات رفاهی وسط تالاب ، احداث اسکله جنب پل طبیعت و اجرای طرح روشن کردن رودخانه کارون در شب را از پروژه های گردشگری دریایی خوزستان برشمرد.

عبدالحسن مقتدایی استاندار خوزستان نیز در گفت و گو با رسانه ها، در خصوص اعتبارات تخصیص یافته به طرح های گردشگری دریایی استان می گوید:سال گذشته 60 میلیارد تومان به این طرح ها اختصاص داده شد و امسال نیز معادل این رقم برای پیشبرد پروژه ها و تکمیل آنها تخصیص می یابد.
به گفته مقتدایی طرح های گردشگری آبی با هدف ایجاد الگوی اقتصادی جدید و پایدار در استان اجرا می شود، در این طرح ها علاوه بر سیاست تفریح و آسایش برای خانواده ها، تاکید ویژه ای به بحث اشتغال شده است.

*** زیرساخت های گردشگری آبی در خرمشهر

عادل دریس مدیرکل بندر و دریانوردی خرمشهر نیز در گفت و گو با ایرنا با تشریح اقدامات این اداره کل در بندر خرمشهر برای پذیرایی از گردشگران، گفت:این مجتمع بندری به دلیل جاذبه هایی نظیر ساختمان مرکزی قدیمی، محوطه ها، اسکله ها، تجهیزات، تأسیسات بندری، مناطق عملیاتی کربلای4 و 5، مجاورت با ساحل کشور عراق و تلاقی رودخانه های اروند و کارون مورد بازدید گردشگران قرار می گیرد.

وی اظهار داشت:سه فروند شناور با ظرفیت 546 مسافر در دو مسیر خرمشهر- کویت و خرمشهر-بصره از طریق پایانه بین المللی مسافری دریایی خلیج فارس، عملیات جا بجایی مسافران نوروزی را انجام می دهند.

دریس افزود:در راستای افزایش ایمنی مسافران، اداره کل بندر و دریانوردی خرمشهر در تعطیلات نوروز 95 با استفاده از تجهیزات مخابراتی مدرن و شناورهای جستجو و نجات ناجی 4، سار 2، قایق تندروی جست و جو و نجات و قایق جی می نی آبراه 62 مایلی، آبراه اروند را تحت نظارت و پوشش قرار می دهد.
مدیر کل بندر و دریانوردی خرمشهر افزود:بندرخرمشهر امسال نیز همچون سال های گذشته، به صورت داوطلبانه و با استفاده از امکانات موجود نسبت به برگزاری گشت منظم ایمنی در کارون اقدام می کند. 

وی شمار بازدیدکنندگان از جاذبه های گردشگری دریایی این بندر در نوروز 94 را بیش از 175 هزار میهمان نوروزی یادآور شد و گفت:این تعداد مسافر از بندرخرمشهر و رودخانه های کارون و اروند بازدید کردند که از این تعداد، بیش از 115 هزار نفر از هموطنان با استفاده از قایق های تفریحی، شناورهای مسافری و لندیکرافت به گردشگری دریایی پرداختند.

اخبار آبادان،خبر خوزستان،آبادان،آبادان نیوز،نیوز آبادان