دونده‌ای که خودروی تسلا را شکست داد!/ کشف درمان کووید-۱۹ در دریا !

یک پژوهش جدید، ویژگی‌های کلیدی سویه اُمیکرون را برجسته کرده و ظرفیت منابع دریایی تجدیدپذیر را برای مقابله با بیماری کووید19 مورد بررسی قرار داده است.

از میان همه سویه‌های "کروناویروس سندروم حاد تنفسی ۲" (SARS-CoV-2)، جدیدترین سویه که به نام اُمیکرون شناخته می‌شود، دارای بیشترین تعداد جهش است که توانایی بهبود یافته‌ای را برای آلوده کردن میزبان‌ها، انتقال یافتن بین آنها و همچنین جلوگیری از محافظت ایمنی، به ذرات ویروسی می‌بخشد.

اُمیکرون نیز مانند سایر سویه‌ها، از دامنه اتصال گیرنده گلیکوپروتئین خوشه‌ای برای دسترسی به سلول‌های انسانی استفاده می‌کند تا به "آنزیم ۲ مبدل آنژیوتانسین" (ACE2) متصل شود. این مسیری است که بیشترین امیدبخشی را برای توسعه دارو دارد.

روش‌های درمانی جدید برای کووید-۱۹ به تازگی در حال ورود به بازار هستند و بسیاری از آنها هنوز در مراحل توسعه بالینی به سر می‌برند. منابع دریایی، فعالیت قابل توجهی را در برابر سلول‌های سرطانی، ویروس‌ها و باکتری‌ها دارند. بنابراین، توانایی آنها برای متوقف کردن یا درمان عفونت ویروسی اُمیکرون، یک روش پژوهشی امیدوارکننده برای پیگیری است.

به طور ویژه می‌توان گفت منابع دریایی مانند اسفنج‌ها نسبت به ترکیبات مصنوعی، بسیار سودمند هستند؛ زیرا آنها با محیط زیست سازگار هستند، از نظر متابولیکی سازگار می‌شوند، سموم کمی را در بر دارند یا حتی بدون سموم هستند.

در این پژوهش کوتاه اما جامع، دکتر "سارا گیچان" (Sarah Geahchan)، دکتر "هرمان ارلیش" (Herman Ehrlich) و دکتر "عزیزور رحمان" (Azizur Rahman)، پژوهشگران "دانشگاه تورنتو" (UToronto)، مطالعات و گزارش‌های کلیدی را در مورد سویه اُمیکرون با در نظر گرفتن منابع دریایی خلاصه کرده‌اند.

ترکیبات دریایی

تمایل ترکیبات دریایی به مهار ویروس و مداخله در چندین مرحله از چرخه حیات ویروس باعث می‌شود که آنها در مقایسه با داروهای کنونی مانند رمدسیویر، سودمندتر باشند. هدف قرار دادن آنزیم‌هایی مانند "RdRp" و پروتئاز اصلی و نواحی حفاظت‌شده در دامنه اتصال گیرنده، روش‌های‌ امیدوارکننده‌ای برای مقابله با انواع ویروسی در حال ظهور هستند.

یکی از نمونه‌های قابل توجه، ترکیباتی مانند پلی‌فسفات معدنی و بروموتیروزین‌های طبیعی هستند که مشخص شده مکانیسم‌های متعددی را در برابر کروناویروس و سایر ویروس‌ها دارند. علاوه بر این، متابولیت‌های تولیدشده توسط ارگانیسم‌های دریایی ممکن است از ورود ویروس، تکثیر آن و تولید پروتئین جلوگیری کنند؛ بنابراین چرخه حیات ویروس را به طور کامل متوقف می‌کنند.

علاوه بر این، "لامبدا-کاراگینان" (lambda-carrageenan)، یک پلی‌ساکارید موجود در جلبک‌های قرمز است که می‌تواند از تکثیر ویروس آنفلوآنزا و کروناویروس جلوگیری کند. پژوهش‌ها نشان داده‌اند که لامبدا-کاراگینان چگونه می‌تواند ورود ویروس و تولید پروتئین ویروسی را عمدتا با متوقف کردن رونویسی و انتقال پروتئین‌ها متوقف کند.

یک پژوهش جدید، ترکیبات زیست‌فعال طبیعی را در تعداد زیادی از گونه‌های جلبک دریایی به عنوان مهارکننده‌های قوی سویه اُمیکرون شناسایی کرده است. این پژوهش، اتصال مولکولی دو ترکیب موسوم به "فلورتین" (phloretin) و "هگزوزید اسید کافئیک" (caffeic acid hexoside) را نشان داد که می‌توانند بقایای حیاتی مورد نیاز برای تعامل ویروس با گیرنده سلولی را مهار کنند.

با در نظر گرفتن همه موارد، نسبتا واضح است که ترکیبات گوناگون جلبک دریایی و متابولیت‌های موجود در سایر ارگانیسم‌های دریایی ممکن است در برابر سویه اُمیکرون مؤثر باشند. این موضوع در انتظار پژوهش‌های آینده است تا شواهد مربوط به آن را ثابت کنند.

چالش‌های پیش رو

توسعه داروها از منابع دریایی یقینا چندین چالش قابل توجه را به همراه دارد. نخست این که اگرچه این ترکیبات در مقیاس کوچک، با محیط زیست سازگار هستند؛ اما تولید در مقیاس بزرگ ممکن است اثر معکوس داشته باشد و به اکوسیستم آسیب برساند.

علاوه بر این، بیشتر پژوهش‌هایی که از منابع دریایی برای درمان کووید-۱۹ و سایر عوامل ویروسی استفاده کرده‌اند، در شرایط آزمایشگاهی انجام شده‌اند. بنابراین، ما اطلاعاتی در مورد کارآیی و ایمنی آنها به صورت درون‌تنی نداریم؛ چه رسد به آزمایش‌های بالینی که فعالیت ضد ویروسی واقعی آنها را تأیید کنند.

نکته دیگر این است که حتی اگر این بررسی‌ها در حال حاضر آغاز شوند، بسیار زمان‌بر هستند. این بدان معناست که مزایای استفاده از این داروها برای سویه‌های کنونی کروناویروس، بسیار محدود است. در هر حال، با توجه به ظهور انواع جدید کروناویروس، این موضوع نباید مانعی برای روند توسعه باشد.

گام‌های آینده و پیامدهای آنها

حتی با وجود این‌که دانش قابل توجهی در مورد تفاوت سویه اُمیکرون با سایر سویه‌ها وجود دارد، پیش از این که بتوانیم ترکیبات جدیدی را براساس منابع دریایی معرفی کنیم، باید به بسیاری از پرسش‌ها پاسخ داده شود. همچنین، نگرانی دیگری نیز در رابطه با ظهور احتمالی سایر سویه‌های ویروسی وجود دارد.

پژوهشگران در مقاله این پژوهش خاطرنشان کردند: توسعه ترکیبات طبیعی به دست آمده از منابع دریایی به خاطر مکانیسم‌های چندوجهی و نتایج امیدوارکننده در شرایط آزمایشگاهی، در برابر انواع در حال تکامل کروناویروس سودمند است.

آنها تأکید کردند که توسعه ترکیباتی که RdRp و پروتئاز اصلی ویروس را هدف قرار می‌دهند و همچنین بقایای حفظ شده در دامنه اتصال گیرنده که برای اتصال ACE2 مهم هستند، باید موضوع مورد تمرکز در توسعه دارو باشند.

واضح است که دوزهای تقویت‌کننده واکسن در مقابله با سویه اُمیکرون، بسیار سودمند هستند؛ اما چندین پژوهش نشان داده‌اند که ویروس در حال تکامل ممکن است از واکنش ایمنی میزبان فرار کند. در نتیجه، روزنه‌ای برای استفاده از ترکیبات موجود در ارگانیسم‌های دریایی به روی ما باز می‌شود.

این پژوهش در "COVID Journal" به چاپ رسید./ اخبار علم و فناوری